هدیه ثبتنام در کلاس: ۲۰۰ هزار تومن اعتبار هدیه برای کلاس بعدی
هدیه ثبتنام در کلاس: ۲۰۰ هزار تومن اعتبار هدیه برای کلاس بعدی
ترک خوردن ظرفهای سفالی قبل از پخت، یکی از رایجترین چالشهایی است که هنرجویان تازهکار و حتی بعضی از حرفهایها با آن مواجه میشوند. این ترکها اغلب در مرحله خشک شدن اتفاق میافتند و میتوانند نتیجهی روشهای نادرست ورز دادن، رطوبت نامناسب گل یا حتی نوع گل مورد استفاده باشند.
در این مقاله از بلاگ چارسرامیک، سراغ دلایل اصلی ترکهای پیش از پخت میرویم و با معرفی روشهای کاربردی، به شما یاد میدهیم چطور از این اتفاق پیشگیری کنید یا در صورت بروز، آن را ترمیم کنید.
دلایل متعددی ممکن است باعث ترک ظرف سفالی شوند:
گلهایی که در ترکیبشان الیاف سلولزی (مانند کاغذ یا الیاف گیاهی خردشده) دارند، به دلیل ایجاد پیوندهای داخلی بیشتر، مقاومت بالاتری در برابر ترک خوردن از خود نشان میدهند. این نوع گلها به خصوص در ساخت قطعات با ضخامتهای ناهماهنگ یا مجسمهسازیهای آزاد، بسیار کاربردی هستند. درصد مجاز استفاده از سلولز بسته به نوع گل پایه معمولاً بین ۳ تا ۷ درصد است. استفادهی بیش از حد ممکن است انسجام نهایی ظرف را کاهش دهد، اما در مقدار مناسب، از ترکخوردگی در مرحله خشک شدن تا حد زیادی جلوگیری میکند.
شاموت (که در واقع پودر گل پختهشده است) به کاهش انقباض بدنه در حین خشک شدن کمک میکند. وقتی گل خشک میشود، آب از بین میرود و گل منقبض میشود. اگر این انقباض در نقاط مختلف ناهماهنگ باشد، باعث ترک میشود. شاموت با ایجاد بافت خشنتر و کاهش انقباض کلی، از بروز ترکهای سطحی جلوگیری میکند.
در ترکیب گل معمولاً ۱۰ تا ۳۰ درصد شاموت بهکار میرود. درصد پایینتر برای ظروف ظریفتر و درصد بالاتر برای قطعات مجسمهسازی یا دیوارکوبهای بزرگتر مناسب است. انتخاب اندازه دانهی شاموت (ریز یا درشت) نیز تأثیر مستقیمی بر نتیجه نهایی دارد.
مهمترین نکتهی استفاده از شاموت، استفاده از شاموت هر گل برای همان گل است؛ مثلا شاموت گل سرامیک را به گل سرامیک و شاموت گل رس را به گل رس اضافه کنید.
یکی از دلایل اصلی ترک، وجود هوا درون گل است. ورز دادن دقیق و اصولی، حبابهای هوا را خارج میکند و انسجام گل را بالا میبرد.
آموزش ویدیویی ورز دادن گل/ یوتیوب چارسرامیک
هرچه بدنه ظرف در تمام نقاط ضخامت یکسانتری داشته باشد، خشک شدن آن نیز یکنواختتر خواهد بود و احتمال ترک به حداقل میرسد.
محیط خشک شدن باید سایه، با تهویه ملایم و بدون وزش باد مستقیم باشد. پیچیدن پلاستیک نازک روی ظرف در روزهای اول خشک شدن، کمک زیادی به کاهش احتمال ترک میکند.
مثلاً میتوانید گل را به شکل نواری درآورید و چند بار خم کنید؛ اگر پیش از ترک برداشتن، خم شدن زیادی داشت، گل شما انعطافپذیر و سالم است.
در صورتی که ترکهای سطحی در مرحلهی خشک شدن ایجاد شدند:
این روش برای ترکهای ریز مؤثر است. اگر ترک بزرگ باشد، احتمال بروز مشکل در کوره بالاست.
همانطور که دیدید، روشهایی مثل انتخاب گل مناسب (با شاموت یا الیاف سلولزی)، کنترل رطوبت، ضخامت یکنواخت، و خشک کردن اصولی میتواند تا حد زیادی از بروز ترک جلوگیری کند.
در کلاس سفالگری با دست مقدماتی چارسرامیک، علاوه بر یادگیری تکنیکهای سفالگری با دست (پینچ، کویل و اسلب) با مبانی کار با گل، تکنیکهای جلوگیری از ترک، و ریزهکاریهایی آشنا میشوید که فرآیند آزمون و خطا را برایتان کوتاهتر میکند.
