هدیه ثبت‌نام در کلاس: ۲۰۰ هزار تومن اعتبار هدیه برای کلاس بعدی

کاشی هفت‌رنگ چیست؟ آشنایی با مراحل ساخت و تاریخچه‌ی کاشی هفت‌رنگ در ایران

کاشی هفت رنگ؛ تلفیقی از هنر، تاریخ و اصالت ایرانی

کاشی هفت‌رنگ یکی از شاخص‌ترین جلوه‌های هنر سنتی ایرانی است؛ هنری که نه‌ تنها زینت‌بخش مساجد، بناهای تاریخی و خانه‌های قدیمی‌ست، بلکه حامل داستانی چندصدساله از زیبایی، دقت و نوآوری در دل خاک و آتش است. اگر به‌دنبال آشنایی با این هنر جذاب هستید یا می‌خواهید یاد بگیرید چطور می‌توان کاشی هفت‌رنگ ساخت، در ادامه با ما همراه باشید.

کاشی هفت رنگ چیست؟

کاشی هفت‌رنگ نوعی کاشی تزیینی است که برخلاف روش‌های پیچیده و پرهزینه‌ای مثل کاشی معرق، طرح کلی آن ابتدا روی کاشی سفید طراحی شده و سپس با استفاده از رنگ‌های مخصوص کاشی (مانند لاجوردی، فیروزه‌ای، زرد، قرمز، سفید، سیاه و سبز) رنگ‌آمیزی و لعاب‌کاری می‌شود.

در واقع، در این تکنیک به‌جای بریدن و کنار هم چیدن قطعات مختلف کاشی، تمام نقش و رنگ‌ها روی یک کاشی واحد نقش می‌بندند.

چرا نام آن “هفت‌رنگ” است؟

دلیل این نام‌گذاری، استفاده از هفت رنگ سنتی ایرانی در طراحی این کاشی‌هاست. این رنگ‌ها نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی چشم‌نوازند، بلکه از نظر مفهومی و نمادین نیز بار فرهنگی خاصی دارند. به‌طور مثال:

  • لاجوردی و فیروزه‌ای نماد آسمان و آرامش
  • قرمز نماد حیات و انرژی
  • زرد نماد نور و برکت
    و هر رنگ جایگاه مشخصی در معماری سنتی دارد.

تاریخچه کاشی هفت رنگ در ایران

این سبک از کاشی‌کاری از دوران صفویه به بعد رواج گسترده‌تری پیدا کرد، اما ریشه‌های آن را می‌توان تا دوره ایلخانی و تیموری نیز دنبال کرد.

کاشی‌های هفت‌رنگ در تزئین بناهایی چون:

  • مسجد شاه اصفهان
  • مسجد جامع یزد
  • مدرسه چهار باغ
    و بسیاری از عمارت‌های قاجاری به‌کار رفته‌اند.

نکته قابل توجه آن است که این تکنیک، در زمان خود یک نوآوری کاربردی محسوب می‌شد. چون اجرای آن نسبت به معرق ساده‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر بود و برای پوشاندن سطوح وسیع بناها گزینه‌ای مناسب‌تر به شمار می‌آمد.

ابزارهای اصلی نقاشی کاشی هفت رنگ

  1. استین و یا جوهر رنگ
  2. پایه لعاب ترانس
  3. کتیرا
  4. رنگ و لعاب هفت رنگی
  5. قلم مو از جنس موی اسب یا موی بز
  6. خط کش
  7. قلم فلزی برای دور گیری
  8. مغن و یا اکسید منگنز
  9. کاغذ پوستی
  10. طرح چاپ شده روی کاغذ

لیست کامل ابزارهای مورد نیاز نقاشی کاشی هفت رنگ

مراحل ساخت کاشی هفت‌رنگ چگونه است؟

برای ساخت کاشی هفت‌رنگ، هنرمند باید با تمام مراحل زیر آشنا باشد:

1. تهیه بدنه کاشی

گل رس آماده‌شده، در قالب‌های خاص ریخته می‌شود تا شکل نهایی کاشی به‌دست آید. سپس در کوره پخته می‌شود تا به کاشی خام تبدیل شود.

2. طراحی و انتقال طرح

طرح موردنظر با مداد یا کربن روی سطح کاشی خام یا لعاب‌خورده انتقال داده می‌شود. در این مرحله دقت در قرینه‌سازی و توازن نقش اهمیت زیادی دارد.

3. ساختن رنگ مخصوص کاشی و اعمال آن

اصلی‌ترین تفاوت تکنیک نقاشی کاشی هفت رنگ با نقاشی زیرلعابی، در فرمول رنگشان است. فرمول رنگ کاشی حاوی مقدار بیشتری پایه‌ی لعاب است که همین، کاشی را از لعاب بی‌نیاز می‌کند. 

بعد از ساخت رنگ و دورگیری خطوط اولیه‌ی طرح، نوبت اعمال رنگ و تکمیل کردن این مرحله می‌رسد.

4. پخت نهایی

پس از خشک شدن رنگ‌ها، کاشی مجدد داخل کوره قرار می‌گیرد تا هم رنگ‌ها تثبیت شوند و هم سطحی براق و مقاوم پیدا کند.

کاشی هفت رنگ امروز چه جایگاهی دارد؟

امروزه کاشی هفت‌رنگ تنها یک هنر سنتی نیست؛ بلکه مسیری برای بازگشت به آرامش، ورود به دنیای صنایع‌دستی و حتی شروع یک حرفه‌ی خلاقانه است.

این کاشی‌ها به دلیل طراحی سفارشی و اجرای دستی، مورد توجه معماران، طراحان داخلی و علاقه‌مندان به دکوراسیون‌های خاص و ایرانی‌پسند قرار گرفته‌اند. اگر قصد ورود به بازار کار هنرهای سنتی را دارید، یادگیری این تکنیک می‌تواند برایتان نقطه شروع مناسبی باشد.

یادگیری ساخت کاشی هفت رنگ؛ از تجربه تا تخصص

در چارسرامیک، ما با برگزاری ورکشاپ دو روزه کاشی هفت رنگ این فرصت را فراهم کرده‌ایم تا در مدت کوتاهی، با صفر تا صد این هنر آشنا شوید.

این ورکشاپ شامل:

  • آشنایی با مواد و ابزارها
  • آشنایی با روش‌های انتقال طرح روی کاشی
  • ساخت رنگ و دورگیر و نحوه اعمال آن روی کاشی
  • آموزش رنگ‌آمیزی کاشی هفت رنگ و تکنیک‌های آن
  • لعاب‌کاری و پخت در کوره

و در نهایت خروجی شما یک یا چند قطعه کاشی کامل و آماده خواهد بود که خودتان ساخته‌اید؛ با کیفیتی که می‌توانید وارد بازار کار شوید یا سفارش بگیرید.

همین حالا برای ورکشاپ ثبت‌نام کنید

اگر دوست دارید با یکی از اصیل‌ترین هنرهای ایرانی آشنا شوید، ورکشاپ دو روزه کاشی هفت‌رنگ چارسرامیک بهترین نقطه شروع است.

از طریق لینک زیر، اطلاعات کامل ورکشاپ را ببینید و جای خودتان را رزرو کنید:

ثبت‌نام در ورکشاپ کاشی هفت‌ رنگ